تجربه های جهانی و چالش های محلی در مدیریت پسماندهای بیمارستانی
Keywords:
پسماند پزشکی, بیمارستان, مدیریت, روش های دفع, بی خطرکردنAbstract
یکی از چالش های اصلی حوزه بهداشت و درمان، مدیریت پسماندهای پزشکی- بیمارستانی است. بسیاری از این زباله ها خطرناک(زباله های عفونی، پاتولوژیک، اشیای تیز و برنده، زباله های دارویی و ضایعات ژنوتوکسیک) و برخی بی خطرند. انتخاب مکان و روش مناسب برای جمع آوری، دفن، بازیافت و تکنولوژی پالایش این زباله ها ضروری است تا از آثار زیانبار این پسماندها بر محیط زیست و سلامت افراد(مستقیم یا غیرمستقیم) و صرف هزینه های گزاف پاک سازی در آینده جلوگیری شود. این مطالعه با هدف مرور بر متون پژوهشی پیرامون مدیریت پسماندهای بیمارستانی در داخل و خارج از کشور انجام شد. نتیجه کلی حاصل از این مطالعه نشان داد که با وجود قانون مدیریت پسماند و آیین نامه های اجرایی، نظارت و آموزش ناکافی کارکنان و نیروهای بهداشتی، عدم تفکیک پسماندهای بیمارستانی، نبودن لوازم حفاظت فردی مخصوص، عدم وجود دستگاه ها و امکانات لازم برای بی خطرسازی پسماندهای عفونی و ژنوتوکسیک از جمله چالش هایی هستند که کشور ما با آن رو به رو است. برای این امر راهکارهایی در سایر کشورها استفاده شدند که شامل استرالیزاسیون با حرارت مرطوب، استریل کردن با حرارت خشک، دفع بسته بندی در کپسول، جداسازی زمین شناسی، دفع از طریق چاه های عمیق، تقطیر، فیلتراسیون، تابش، سوزاندن و ... است. با آگاهی و شناخت کامل از کمیت و کیفیت پسماندهای بیمارستانی، شیوه نگهداری، جمع آوری، حمل و نقل، روش های بی خطر کردن و دفع آنها می توان مدیریت پسماندهای بیمارستانی را در کشور بهبود بخشید.
Downloads
References
1. قواسمية محمد، علوي محمد، مريخي ياسين. (. (2022"تقييم إدارة النفايات الطبية في المستشفيات العمومية دراسة حالة : مستشفى محمد الشبوكي بالشريعة تبسة".
2. Chartier, Y. (Ed.). (2014). "Safe management of wastes from health-care activities". World Health Organization.
3. گرگانی، ج، نبی زاده، ر، غلامی، م، پاسالاری، ح، یگانه بادی، م، فرزادکیا ،م، اصغرنیا، ح.ع و ززولی، م.ع. (1398). "مدیریت پسماندهای بیمارستانی در استان مازندران با تاکید بر پسماندهای ژنوتوکسیک". مجله سلامت و محيط زیست، فصلنامه ي علمي پژوهشي انجمن علمي بهداشت محيط ايران. دوره دوازدهم، شماره سوم، پاییز ،1398 صفحات 351 تا 364.
4. Altin, S., Altin, A., Elevli, B., & Cerit, O. (2023). "Determination of hospital waste composition and disposal methods: a case study, Polish Journal of Environmental Studies". 12(2), 251-255.
5. برادران، و، نیک ضمیر، م و پناهی، ی(1400). "طراحی یک شبکه زنجیره تامین به منظور مدیریت پسماندهای بیمارستانی". فصلنامه مطالعات مدیریت صنعتی. دوره نوزدهم. شماره 60. بهار 1400. ص 120-85.
6. عسکریان، م، حیدرپور،پ و اسعدیان او. (2010). "رویکرد مدیریت کیفیت فراگیر در مدیریت پسماند مراقبت‌های بهداشتی در بیمارستان نمازی، ایران". مدیریت پسماند.30 (11): 2321-26.
7. Alagöz AZ, Kocasoy G.(2008). "Improvement and modification of the routing system for the health-care waste collection and transportation in Istanbul". Waste Management. 28(8):1461-71.
8. WHO, 1999. In: Pruss, A. Giroult, E. Rushbrook, P. (Eds.). "Safe Management of Wastes from Health-care Activities". Switzerland, Geneva.
9. Akter, N.(2000). "Medical Waste Management: A Review". Asian Institute of Technology, School of Environment, Resources and Development, Thailand.
10. Mato R, Kassenga G.(1997). "A study on problems of management of medical solid wastes in Dar es Salaam and their remedial measures". Resources, Conservation and Recycling. 21(1):1-16.
11. Nemathaga F, Maringa S, Chimuka L.(2008). "Hospital solid waste management practices in Limpopo Province, South Africa: A case study of two hospitals". Waste Management. 28(7):1236-45.
12. WHO, (2020)." Rational use of personal protective equipment for coronavirus disease 2019 (COVID-19) – interim guidance". World Health Organization, Geneva, 2019, pp. 1–7.
13. Czigány, T. and Ronkay, F.(2020). "Editorial corner – a personal view. Exp. Polym. Lett".14, 510–511; https://doi.org/10.3144/ expresspolymlett.
14. Ahuja, S. and Arora, S.(2020). "Can the beguiling plastic combat with the pernicious COVID-19? Chem. Biol". Interf.10(4), 87–95; Research-Paper-1-can-the-beguiling-plasticcombat-with-the-pernicious-covid-19.pdf (cbijournal.com).
15. Calma, J.(2020)."The COVID-19 pandemic is generating tons of medical waste". The Verge.
16. Simran.A & Sanjiv.A.(2021). "Challenges and practices for effectual waste management during COVID-19".
17. خالد حسین عبدالله طاهش، عبدالولی محسن محسن العرشی و محمد احمد حمود میاس(2023). "الاداره البیئیه المتکامله للنفایات الطبیه الصلبه فی المرافق الطبیه فی امانه العاصمه صنعاء کحاله دراسیه".
18. Blenkharn, J. I.(2008). "Clinical wastes in the community: Local authority management of clinical wastes from domestic premises". Public Health. 122(5), 526-531.
19. الخطيب عصام أحمد (2006). "واقع السلامة المهنية لعمال النظافة في مستشفيات إحدى المحافظات الفلسطينية المجلة الصحية الشرق المتوسط منظمة الصحة العالمية". المجلد الثاني عشر العددة، ص 652-638.
20. داؤود عبد السلام محمد (2010). "دراسة إدارة النفايات الطبية في مستشفيات مدينة شندي مجلة جامعة شندي"، العدد الحادي عشر. ص 192-167.
21. أبو عواد، مجدي قاسم. (2008)." إدارة النفايات الطبية في مراكز الرعاية الصحية الأولية والعيادات ( الخاصة في جنين، جامعة النجاح الوطنية رسالة ماجستير (غير منشورة)"، نابلس.
22. Tudor, T.L, Noonan, C.L. Jenkin, L.E.T.(2005). "Health care waste management: a case study from the National Health Service in Cornwall, United Kingdom". Waste Management 25 (6), 606–615.
23. Nemathaga F, Maringa S, Chimuka L.(2008). "Hospital solid waste management practices in Limpopo Province, South Africa: A case study of two hospitals". Waste Management. 28(7):1236-45.
24. Silva, C.E, Hoppe, A.E., Ravanello, M.M., Mello, N. (2005). Medical waste management in the south of Brazil. Waste Management 25 (6), 600–605.
25. Khan BA, Cheng L, Khan AA, Ahmed H.(2019). "Healthcare waste management in Asian developing countries: A mini review". Waste Manag Res. doi: 10.1177/0734242X19857470.
26. Harhay MO, Halpern SD, Harhay JS, et al.(2010). "Health care waste management: A neglected and growing public health problem worldwide". Tropical Medicine & International Health.14: 1414–1417.
27. Kumar R, Somrongthong R and Ahmed J .(2016). "Effect of medical waste management trainings on behavior change among doctors versus nurses and paramedical staff in Pakistan". Journal of Ayub Medical College Abbottabad 28: 493–496.
28. Patwary MA, O’Hare WT, Street G, et al. (2009). "Health and safety perspective on medical waste management in a developing country: A case study of Dhaka city". In: 19th international FAIM conference. Gemini International Limited, pp. 282–290.
29. بذرافشان، ای و مصطفی پور، ف.ک. (2011). "بررسی خصوصیات و مدیریت پسماندهای پزشکی در ایران: مطالعه موردی استان سیستان و بلوچستان". مدیریت و تحقیقات پسماند. 29: 442.
30. Organization, W.H.O. (2015). "Guidance on regulations for the transport of infectious substances applicable ".
31. شیرازی ع.، اوریاد ح.م.، ملک زاده ج. (1385). "مدیریت پسماندهای جامد بیمارستانهای یاسوج، ایران". دوماهنامه ارمغان دانش. 2008؛ 13(1):105-13.
32. صبور، م.ر، محمدی فرد ع، کمالان ح.(2007). "مدلی ریاضی برای پیش‌بینی ترکیب و تولید پسماندهای بیمارستانی در ایران". مدیریت پسماند. 27 (4): 584-87.
33. نامور، ز، اصغرنیا، ح، فلاح ،ح، عمویی، ع. "بررسی مدیریت پسماندهای جامد بیمارستانی در شمال ایران." مجله بین المللی تحقیقات بیمارستانی. 2016؛ 5 (2): 64-68.
34. تقی پور، ح و مسافری، م.(2009). "خصوصیات پسماندهای پزشکی بیمارستانهای شهر تبریز، ایران". علم کل محیط زیست. 407 (5): 1527-35.
35. صادقی ع. (2001). "ارزیابی مدیریت جمع آوری و دفع پسماندهای بیمارستانی در شهر مشهد [پایان نامه]". تهران: دانشگاه علوم پزشکی تهران.
36. مصطفایی، غ.ر، درودگر، ع، ایرانشاهی، ل. (1383). "تجزیه فیزیکی مواد زاید بیمارستانی در بیمارستان های کاشان در سال 1380-1381". مجله فیض دانشگاه علوم پزشکی کاشان. 8(3): 56-61.
37. حسن م.م، احمد س، رحمان ک.ا، بیسواس تی.ک.(2008). "الگوی مدیریت زباله های پزشکی: سناریوی موجود در شهر داکا، بنگلادش بهداشت عمومی". 8 (1): 36.
38. عسکریان، م، وکیلی، م و کبیر، ج. (2004). "وضعیت مدیریت پسماندهای بیمارستانی در بیمارستانهای دانشگاهی استان فارس. مجله بین المللی تحقیقات بهداشت محیط". 14 (4): 295-305.
39. پرنده، م و خانجانی ن.(2012). "کمیت و کیفیت پسماندهای بیمارستانی در استان کرمان و مروری بر کمیت پسماندهای بیمارستانی در ایران". مجله جهانی علوم کاربردی. 17 (4): 473-79.
40. Cheng Y, Li K-C, Sung F.(2010). "Medical waste generation in selected clinical facilities in Taiwan". Waste Management.30(8-9):1690-95.
41. Patwary MA, O’Hare WT, Street G, Elahi KM, Hossain SS, Sarker MH.(2009). "Quantitative assessment of medical waste generation in the capital city of Bangladesh". Waste Management. 29(8):2392
42. جنیدی، ع، جعفری پور، م.ر و فرزادکیا، م. (2010). "مدیریت پسماندهای جامد بیمارستانی در بیمارستانهای قم". مجله دانشکده بهداشت و موسسه تحقیقات بهداشت عمومی. 8 (2): 41-53.
43. Mato R, Kassenga G.(1997). "A study on problems of management of medical solid wastes in Dar es Salaam and their remedial measures". Resources, Conservation and Recycling. 21(1):1-16.
44. Sawalem M, Selic E, Herbell J-D.(2009). "Hospital waste management in Libya: A case study". Waste Management.29(4):1370-75.
45. Kerdsuwan S.(2000). "editor Case study of using hospital waste incinerator in Thailand. 93rd Annual Meeting and Exhibition, Air and Waste Management Association". Salt lake City, UT.
46. Da Silva C, Hoppe A, Ravanello M, Mello N.(2005). "Medical wastes management in the south of Brazil. Waste Management". 25(6):600-05.
47. Al-Khatib, I. A. & Sato, C.(2009). "Solid health care waste management status at health care centers in the West Bank–Palestinian Territory, Waste management". 29(8), 2398-2403.
48. Allegranzi B, Pittet D.(2007)." Healthcare-associated infection in developing countries: simple solutions to meet complex challenges". Infection Control & Hospital Epidemiology. 28(12):1323-27.
49. Shanmugasundaram, J. Soulalay, V. & Chettiyappan, V. (2012). "Geographic information system-based healthcare waste management planning for treatment site location and optimal transportation routing, Waste Management & Research", 30(6), 587-595.
50. Komilis, D, Katsafaros, N., & Vassilopoulos, P. (2011). "Hazardous medical waste generation in Greece: case studies from medical facilities in Attica and from a small insular hospital, Waste Management & Research". 29(8), 807-814.
51. عسکریان م، وکیلی م. (1380). "دفع زباله های بیمارستانی در بیمارستان های دانشگاهی استان فارس". مجله تحقیقات پزشکی. 1384؛ 1(4): 41-53.
52. فرزادکیا، م، انصاری، ع، امام جمعه، م. (1392). "مروری بر مدیریت پسماندهای بیمارستانی در یکی از بیمارستانهای فوق تخصصی. مجله دانشگاه علوم پزشکی قزوین".16(4):106-109.
53. محسنی، ع، جوادیان، م، یونسیان، م، غلامی، س. (1380). "ارزیابی جمع آوری، انتقال و دفع پسماندهای جامد بیمارستانی بیمارستان های دولتی و خصوصی استان مازندران در سال "1380. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. 11(32):45-52.
54. "منظمة الصحة العالمية، المكتب الإقليمي لشرق المتوسط الإدارة الأمنة لنفايات أنشطة الرعاية". (2006). الصحية جنيف، سويسرا.
55. "البرنامج الأمم المتحدة الإنمائي ، تقييم طارئ لحالة النفايات - اليمن. الرسائل والأطروحات العلمية". (2015). ص 136.
56. أبو محمد، أحمد.(2017). "تقديم إدارة النفايات الطبية في مستشفى الشفاء والأقصى قطاع غزة"، رسالة ماجستير الجامعة الإسلامية، عزة، فلسطين.
57. Ferronato, N, Alarcón, G. P. P. Lizarazu, E. G. G. & Torretta, V. (2020). "Assessment of municipal solid waste collection in Bolivia: Perspectives for avoiding uncontrolled disposal and boosting waste recycling options, Resources, Conservation and Recycling", 105234.
58. فرزادکیا،م ، امام جمعه، م، سجادی،گ، سجادی، ح. (2015). "بررسی مدیریت پسماندهای جامد بیمارستانی در ایران". مجله جهانی. 17 (4): 771-83.
